Melisa lekarska (Melissa officinalis L) należy do rodziny jasnowatych. Znana jest również jako rojownik, pszczelnik, matecznik, matczyne ziele, cząberek, starzyszek. Należy do najstarszych roślin leczniczych. Uprawiana była w basenie Morza Śródziemnego i Zachodniej Azji. Do Hiszpanii Arabowie sprowadzili ją pod koniec X wieku, a następnie mnisi rozpowszechnili w Europie Zachodniej i Środkowej. Melisa jest byliną o rozwiniętym systemie korzeniowym, rozgałęzionej, owłosionej łodydze, sięgającej ok. 1 m wysokości. Liście ogonkowe, sercowate, ciemnozielone, o intensywnym cytrynowym zapachu, ułożone naprzeciwlegle. Kwiaty drobne, białawe lub różowawe, tworzące nibykółki, kwitnące w kątach liści od czerwca do września. Owoc melisy lekarskiej to rozłupina. Melisa uprawiana jest na plantacjach, w ogrodach, także w donicach. Hodowana jest nie tylko przez plantatorów ziół lecz również przez pszczelarzy, ponieważ jest to roślina miododajna. Lubi gleby żyzne, lekkie, wilgotne, bogate w wapń oraz miejsca nasłonecznione, osłonięte od wiatru. Ziele melisy w pierwszym roku zbiera sie tylko raz w sierpniu, w następnym roku w czerwcu-lipcu oraz sierpniu-wrześniu. Ścinamy roślinę na wysokości kilku centymetrów od pierwszych oczek, z których wyrosną kolejne pędy. Ścinania dokonujemy w dni słoneczne w godzinach 10-11, a przy zachmurzeniu między 12-14. W tych godzinach zawartość olejku w liściach melisy jest najwyższa. Suszymy całe ziele lub liście, uprzednio delikatnie oderwane. Rozkładamy je w cieniu, w lekko przewiewnym miejscu, a następnie ostrożnie, aby nie uległy rozgnieceniu, wkładamy do szczelnego pojemnika, najlepiej z ciemnego szkła. Melisę można również suszyć w suszarniach w temp. ok. 350C. Melisa to cenna roślina lecznicza, zawierająca liczne substancje czynne. Zarówno w liściach jak i całej roślinie występuje olejek eteryczny ( w liściach - 0,3%, w pozostałej części - 0,01%), a w nim związki terpenowe np. cytral, cytronelol, linalol, geramiol, kariofilen, kopean. Olejek eteryczny działa uspokajająco i nasennie, obniża próg wrażliwości ośrodkowego układu nerwowego, łagodzi stres, napięcie, działa odprężająco, przeciwdepresyjnie, wzmacnia system nerwowy. Inne substancje obecne w melisie to: kwasy organiczne, flawonoidy, gorycze, garbniki, żywice, śluzy, cukry, witamina C i mikroelementy. Frakacja fenolokwasów działa przeciwbakteryjnie i leczy liczne schorzenia przewodu pokarmowego oraz eliminuje wzdęcia. Melisa działa moczopędnie, napotnie, przeciwzapalnie, przeciwskurczowo. Zastosowana zewnętrznie wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Skutecznie zwalcza wirusa opryszczki wargowej. Świeży liść melisy rozgniatamy w palcach, a sokiem smarujemy pęcherzyk opryszczki. Napar z melisy: 1-2 łyżek melisy zalewamy szklanką gorącej wody i zaparzamy ok. 10 minut pod przykryciem, aby olejek zawarty w melisie nie ulotnił się wraz z parą wodną. Do naparu można dodać łyżeczkę naturalnego miodu. Szklankę naparu wypijamy wieczorem przed snem. Można go również wypijać po 2-3 łyżek kilka razy w ciągu dnia. Melisa suszona lub świeża jest również świetną rośliną przyprawową stosowaną do zup, dań mięsnych (dziczyzna), ryb, sałat, sałatek owocowych i napojów.